Energiekosten voor studenten en huurders in het vrije segment

Op 28 september 2022 sprak de commissie Onderwijs, Zorg en Armoedebestrijding (OZA) over hulp bij stijgende energiekosten. Het is goed dat de gemeente helpt, maar sommige Amsterdammers vallen buiten de boot. Onze fractievertegenwoordiger Merle van Laake richtte zich tijdens deze vergadering op studenten en huurders in het vrije segment. Luister en lees haar bijdrage hier terug.

4 okt. 2022

De bijdrage uitgeschreven:

"Het is goed om te zien dat het college serieus aan de slag gaat met het bieden van hulp voor de meest kwetsbare huishoudens in deze energiecrisis. Toch maak ik me zorgen. Want niet alleen de huishoudens die tot de zogenoemde minima behoren komen naar verwachting in de knel. In mijn bijdrage wil ik me richten op twee specifieke groepen. Ik ben van plan mijn spreektijd hier op te maken, dus ik hoop dat u wat geduld voor mij heeft.

Allereerst wil ik het hebben over huurders in het vrije segment. Amsterdam kent tal van huishoudens die teveel verdienen voor een sociale huurwoning, maar te weinig voor een koopwoning - laat staan een koopwoning in Amsterdam. Deze mensen zijn overgeleverd aan de grillen van de huizenmarkt en zijn vaak een groot deel van hun inkomen kwijt aan de huur. Om dit concreet te maken: bijna zeven op de tien Amsterdamse middeninkomens is meer dan 30 procent van hun inkomen kwijt aan huur.

Ik vind het dan ook opvallend dat het college, ik citeer uit de raadsinformatiebrief energiebesparing “ inzet op aanpassingen die bewoners vaak zonder tussenkomst van bijvoorbeeld de eigenaar kunnen (laten) uitvoeren.” Kortom: de rekening komt bij de huurder terecht. En dat terwijl genoeg Amsterdammers zich al scheel betalen aan huur én het huis niet eens hun eigendom is.

Voorzitter, geld verdienen uit de verhuur van een woning komt met verplichtingen. Een goed geïsoleerde woning is wat Volt betreft in deze klimaat én energiecrisis geen luxe, maar simpele noodzaak. Mijn vraag aan de wethouder is dan ook: in hoeverre heeft de gemeente de bevoegdheid verhuurders te verplichten bepaalde verduurzamingsmaatregelen te treffen, zodat ook zij hun eerlijk deel bijdragen?

Dan, voorzitter, wil ik graag inzoomen op een tweede groep. En dit zal niet als een verrassing komen. Ik wil het hebben over studenten. Laat ik beginnen met aanstippen dat het me frustreert dat ik in deze commissie op moet komen voor deze generatie, mijn generatie. Het frustreert me dat het niet vanzelfsprekend is dat kwetsbare studenten geholpen worden. En het frustreert me dat het soms niks uit lijkt te maken. Een protestbord in mijn hand op museumplein voor eerlijke compensatie voor de leenstelselgeneratie, een bijdrage hier in de commissie voor energietoeslag. Ik kan de uitkomst al bijna voorspellen maar toch. Laat ik een poging wagen.

Gelukkig zit ik hier tegenover een wethouder die zich hard maakt voor kwetsbare groepen. Een wethouder die in haar brief aangeeft de situatie niet ideaal te vinden. Hoewel ik van mening ben dat de brief wat meer inlevingsvermogen kan gebruiken -dat kunnen we ooit bespreken met een kop koffie- is het goed om te lezen dat de wethouder bij het Rijk wilt blijven aandringen om met een oplossing te komen.

Aan die oplossing lijkt te worden gewerkt, hoewel we er nog niet zijn. Met Prinsjesdag maakte het kabinet bekend 35 miljoen euro beschikbaar te stellen voor studenten die in de knel komen door de stijgende energieprijzen. Ik vraag me af wat deze ontwikkelingen voor gevolgen gaan hebben voor studenten in onze stad. Graag stel ik de wethouder hierover de volgende vragen:

  • Kan de wethouder vertellen hoe dit bedrag over de verschillende gemeenten verdeeld zal worden? Krijgen gemeenten met een grotere studentenpopulatie meer geld?

  • Kan de wethouder vertellen hoe dit geld in Amsterdam gebruikt zal worden? Aan welke voorwaarden moeten studenten voldoen om aanspraak te maken op financiële steun uit dit extra geldpotje?

Indien de wethouder hier nu nog geen antwoord op kan geven:

  • Wanneer verwacht de wethouder deze informatie wel te hebben en kan zij ons hier schriftelijk van op de hoogte houden?

Dan, voorzitter, vallen er ook nog een aantal dingen aan te merken op de Amsterdamse aanpak los van ontwikkelingen in Den Haag. Dit heeft alles te maken met het aanvraagformulier voor de energietoeslag.

Als je nu het aanvraagformulier invult en aanvinkt dat je student bent, krijg je meteen een vrij kille pop-up in je scherm dat je geen recht hebt op de toeslag. Je kunt het formulier niet verder invullen.

Doordat je het formulier niet kunt invullen, kun je ook geen bezwaar tegen een afwijzing indienen. Volt is door meerdere studenten benaderd die aangeven dit oneerlijk te vinden. Zo sprak ik een jongen die niet naar de rechter wilt stappen, maar wel via de officiële zich wilt uitspreken tegen beleid en beslissingen van de overheid. Ik vraag me af hoe de wethouder hierop reflecteert.

Daarnaast valt er nog iets op dit formulier aan te merken. Studenten worden namelijk niet gewezen op het bestaan van andere regelingen waar ze op terug kunnen vallen, terwijl die er als ik het goed begrijp wel zijn. Zo geeft de wethouder in haar raadsinformatiebrief aan dat “indien nodig, het college de vangnetregeling voor hen, studenten, uitbreidt”.

Graag stel ik de wethouder hier de volgende vragen over:

  • Betekent dit dat de vangnetregeling momenteel niet voor studenten geldt?

  • Aan welke voorwaarden moeten studenten voldoen om in aanmerking te komen voor deze regeling?

  • Kunnen studenten die in de knel komen door stijgende energiekosten aanspraak maken op individuele bijzondere bijstand zoals in andere gemeenten het geval is?

  • Zijn er andere regelingen waar studenten aanspraak op kunnen maken?

  • Kan de wethouder ervoor zorgen dat studenten, bijvoorbeeld bij het invullen van het aanvraagformulier, worden gewezen op het bestaan van deze regelingen? Graag dit inclusief een link naar de betreffende regeling om ieders leven een stuk makkelijker te maken.

Ten slotte wil ik eindigen met een laatste oproep. Een van de grootste studentenhuisvesters van Nederland, DUWO, heeft onlangs aangegeven dat de studenten vanaf januari gemiddeld 80 euro per maand meer moeten betalen door gestegen energiekosten. Dat is bijna 1000 euro per jaar. Ik kan u vertellen, dat zijn veel uren werken voor een minimumloon en dat naast een studie, waar in principe al een voltijd werkweek voor staat. DUWO geeft zelf aan het “niet meer dan logisch” te vinden dat studenten ook aanspraak kunnen maken op de energietoeslag. Volt sluit zich hierbij aan. Ik ben benieuwd naar de antwoorden van de wethouder."